Concilium Pro Laicis wydało w 1998 roku dokument p.t. "Godność i misja osób w starszym wieku w Kościele i w świecie". Dokument wydany w roku ludzi starych omawia ich sytuacje w świecie współczesnym, znaczenie dla życia Świeckiego coraz większego procentu w społeczeństwach ludzi w starszym wieku, a także ich znaczenie w życiu Kościoła. Dokument dostaliśmy w KI Ku warszawskim w języku francuskim. Dzielimy się więc z kolegami tłumaczeniem IV rozdziału "KoŚciół i osoby w starszym wieku" jak również streszczeniem rozdziału V-tego p.t. "Orientacje dla duszpasterstwa ludzi starszych".

Tłumaczenia i streszczenia dokonała

Stanisława Grabska.

 Pontificale Concilium Pro Laicis.
"Godność i misja osób w starszym wieku w Kościele i w świecie".
Rozdział IV - "Kościół i osoby w starszym wieku"

Życie osób starszych pomaga oświetlić skalę wartości ludzkich, ukazując kontynuacje pokoleń i wzajemne zależności ludu Bożego" (In segnamenti J.P.II (r. 1980] str. 539)

Kościół jest miejscem, w którym różne pokolenia są wezwane do uczestnictwa w planie miłości Boga poprzez wzajemną wymianę darów, których każdy jest nosicielem z łaski Ducha Świętego. Jest to wzajemna wymiana, w łonie której, oso~ starsze wnoszą wartości religijne i moralne, reprezentujące bogate dziedzictwo duchowe dla wspólnoty chrześcijańskiej, rodzin i świata.

Praktyki religijne zajmują wybrane miejsce w życiu osób w starszym wieku. Trzeci wiek wydaje się faworyzować szczególne otwarcie na transcendencję. Pomiędzy elementami to potwierdzającymi zacytujmy: "uczestnictwo szczególnie osób starszych w zebraniach liturgicznych i niespodziewane nawrócenia osób starszych, które zbliżają się do Kościoła po długich latach oddalenia; przestrzeń znacząca poświęcana modlitwie, co stanowi cenny wkład w duchowy kapitał modlitw i ofiar, w który Kościół może się wzbogacić, i który winien być wciąż odnawiany wewnątrz wspólnot kościelnych i rodzin".

Często żyjąc wiarą w sposób prosty, lecz nie mniej głęboki, osoby starsze reprezentują duchowość dość zróżnicowaną, często w rezultacie bardziej lub mniej intensywnego życia wiarą w uprzednich okresach.

Czasami starość charakteryzuje się pewnym fatalizmem, więc cierpienia, ograniczenia, choroby, utraty złączone z tą fazą życia, są przyjmowane jako znaki, że Bóg przestaje być dobroczynnym, albo jako kara Boża. Wspólnota kościelna jest odpowiedzialna za to, by ograniczyć ten fatalizm powodując ewolucję religijności osób starszych i przywracając ich wierze horyzont nadziei.

W działaniu koniecznym, aby zmazać obraz Boga strasznego, a prowadzić starsze osoby do odkrycia Boga miłości katecheza gra główną rolę. Zaprzyjaźnienie z Pismem Świętym, pogłębienie treści wiary, medytacje o śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa, pomogą w wyeliminowani z serc osób starszych handlowego wymiaru stosunku z Bogiem. Wymiaru, który nie ma nic wspólnego z Jezusową miłością do Ojca.

Uczestnicząc w liturgicznej i sakramentalnej modlitwie wspólnoty chrześcijańskiej i biorąc udział w jej życiu, osoby w zaawansowanym wieku będą wciąż lepiej rozumiały, że Pan Bóg nie jest obojętny wobec cierpień ludzi, jak również wobec ich osobistych trudności życiowych. Jest zadaniem Kościoła głoszenie osobom w starszym wieku dobrej nowiny o Jezusie, który tak się im objawia, jak się objawił Symeonowi i Annie, tak, że się uradowali z Jego obecności wewnętrznie wielbiąc wypełnienie oczekiwań przodków i obietnic, które nosili w sercach. (Por Łk 2,25-38)

Do obowiązków Kościoła należy ofiarowanie osobom starszym możliwości spotkania Chrystusa, pomagając im odkryć znaczenie ich chrztu, dzięki któremu są pogrzebani z Chrystusem w śmierci, "aby, skoro Chrystus zmartwychwstał w chwale Ojca, oni mogli też wejść w życie nowe" (Rzym 6,4) i znaleźć sens ich czasu obecnego i przyszłości; nadzieja zakorzeni się wówczas w ich wierze w obecność Ducha Bożego "Tego, który wzbudził Jezusa Chrystusa z martwych", i który "da także życie naszym śmiertelnym ciałom" (tamże 8, 11). Świadomość nowych narodzin w Chrzcie Świętym wywoła zachwycenie dziecięctwa Bożego wobec tajemnicy miłości Bożej, która się objawia w stworzeniu, odkupieniu i nie opuszcza serc ludzi wiekowych. Obowiązkiem Kościoła jest uświadamianie osobom starszym tego zadania jakie one maja w przekazywaniu światu Ewangelii Chrystusowej, objawiając wszystkim tajemnicę stałej Jego obecności w historii i uświadamiając im nałożoną na nich odpowiedzialność, gdyż są oni uprzywilejowanymi świadkami dla wspólnoty ludzkiej i chrześcijańskiej - wierności Boga, który zawsze dotrzymuje swych obietnic wobec człowieka.

Duszpasterstwo ewangelizacji i nowej ewangelizacji wobec osób w starszym wieku powinno zmierzać do wzrostu duchowości właściwej dla ich wieku. To znaczy wzrostu duchowości nowych narodzin, o których Jezus mówił staremu Nikodemowi, wzywając go, by się nie zamykał w swojej starości, lecz otworzył się na nowe narodziny w Duchu Świętym - do życia nowego, pełnego nadziei, gdyż "to, co się narodziło z ciała jest ciałem, a to, co się rodzi z ducha jest duchem" (J 3,6).

Do wszystkich swych uczniów, we wszystkich okresach ich życia, Chrystus kierował wezwanie do świętości. "Bądźcie doskonałymi jak wasz Ojciec niebieski jest doskonały" (M t 5, 47). Także ludzie wiekowi, pomimo swoich lat, które przeszły, i które mogą obciążać jak również obniżać ich entuzjazm, powinni czuć się wezwani do dorównywania fascynującemu horyzontowi świętości chrześcijańskiej: chrześcijanin nie powinien pozwalać sobie na apatię i duchowe zmęczenie, blokujące jego drogę duchową.

To zadanie pastoralne czyni konieczną formację księży, personelu i wolontariuszy - zarówno młodych jak i dorosłych, a także osoby starsze bogate w człowieczeństwo i duchowość z trzeciego i czwartego wieku aby wyjść naprzeciw oczekiwań, często bardzo indywidualnych w porządku ludzkim, socjalnym, kulturowym i duchowym. Wiele sektorów duszpasterstwa specjalistycznego powinno też liczyć się z osobami starszymi i ich duchowością: duszpasterstwo rodzin, które nie może pomijać stosunku starszych z rodziną, nie tylko w płaszczyźnie usługi ale także życia religijnego - również duszpasterstwa socjalne i służby zdrowia. Niezastąpiony jest też wkład osób starszych w duszpasterstwo. Dzięki bogactwu ich życia wiarą mogą wydobywać rzeczy nowe i stare, pozwalając na korzystanie z nich całej wspólnocie. Nie powinni być pasywnym przedmiotem duszpasterstwa, lecz są niezastąpionymi apostołami, szczególnie wśród rówieśników, znając dobrze problemy swego wieku. Apostolstwo osób w starszym wieku wśród swych rówieśników, w formie świadectwa życia, zyskuje dziś szczególna wagę. W naszej epoce, jak pisał Paweł VI w encyklice "Evangelii Nuntiandi", "Człowiek słucha chętniej świadków niż nauczycieli (...), albo jeśli słucha nauczycieli to dlatego, że są również świadkami" (nr 41 ). Nie jest więc sprawą drugorzędną by móc pokazać konkretnie, że ten okres życia, gdy jest przeżywany po chrześcijańsku, zyskuje całe piękno głębokiego znaczenia, które posiada w całości egzystencji ludzkiej. Tak więc bezpośrednie głoszenie Słowa Bożego przez osoby starsze - zarówno osobom w ich wieku jak i pokoleniom ich dzieci i wnuków - nie jest bynajmniej sprawą drugorzędną:

Poprzez słowa, modlitwę, a także przez wyrzeczenia i cierpienia, które niesie za sobą podeszły wiek, osoby starsze były zawsze, i pozostają, wymownymi świadkami i przekazicielami wiary we wspólnocie chrześcijańskiej i w rodzinie. Czasami czynią to w warunkach prześladowań, jak to było w reżimach totalitarnych w XX wieku. Przykładem są tu "babuszki" rosyjskie, które przekazywały wiarę swoim wnukom. To dzięki ich odwadze wiara nie zamarła w dawnych krajach komunistycznych i jej korzeń przetrwał dla nowej ewangelizacji.

Międzynarodowy rok 1999 daje okazje przypomnienia tych postaci tyleż heroicznych, co milczących. Kościół i cywilizacja ludzka wiele im zawdzięczają. W zachęcaniu do aktywnego udziału osób starszych w dziele ewangelizacji, wielką rolę maja do odegrania stowarzyszenia i ruchy kościelne, które są jednym z darów Ducha Świętego w Kościele naszych czasów. Wiele starszych wiekiem osób znalazło już pole owocnej pracy, formacji i zaangażowania apostolskiego w takich ruchach istniejących w parafiach, stając się prawdziwymi działaczami wewnątrz wspólnoty chrześcijańskiej. Nie brakuje też grupy i wspólnot pracujących przede wszystkim wśród osób trzeciego wieku. Dzięki ich charyzmatowi tworzą się więzi pomiędzy pokoleniami i klimat duchowy, który wspomaga ludzi starszych wiekiem w zachowaniu ich duchowej młodości.

Streszczenie rozdziału V-tego

W tym rozdziale wyszczególnia się różne pola troski o starszych i ich zaangażowania apostolskiego:

• Aktywność charytatywna (osoby w trzecim wieku mające jeszcze dość   energii) 

• Liturgia: diakonat, akolikat, laktorat. Potrzeba formacji animatorów.

• Stowarzyszenia i ruchy eklezjalne. .

• Zaangażowanie na rzecz kultury życia.

• Rodzina, w której przekazują pamięć historyczną i świadectwo wiary .

• Kontemplacja i modlitwa - w czym zawiera się potrzeba formacji.

• Trudności cierpienia, choroby - potrzeba pomocy duszpasterskiej. Okres cierpienia i choroby wskazuje na wartość życia, które jest święte i nienaruszalne. Człowiek nie ma prawa wyboru śmierci. Potrzeba uświadomienia znaczenia śmierci jako przejścia do Życia.

Potrzeba odpowiednich inicjatyw, aby:

- lepiej poznać potrzeby ludzi w starszym wieku;

- pomóc przezwyciężać trudności;

- zintegrować tych ludzi ze wspólnotą;

- organizować życie wspólnoty tak, by każdemu pomóc w znalezieniu swego miejsca - by odkryć możliwości każdego;

- ułatwić uczestnictwo w celebracji Eucharystii, w sakramencie pojednania i w rekolekcjach;

- być przy chorych i starych, także wtedy gdy tracą świadomość (obecność i towarzyszenie);

- opieka nad osobami starszymi w domach opieki - zadania diakonii i wolontariatu, zarówno w takich domach jak i wśród wszystkich starych i niedołężnych;

- nie zapominać o starszych księżach;

- budować solidarność między pokoleniami.

Początek strony